Bassethoorntrio Artire
Ties Kemper
Arjan Eek
René Koller
Welkom op onze website!
Selecteer taal:
Het Bassethoorntrio Artire is in 2022 op initiatief van René Koller opgericht samen met twee collega klarinettisten die ook de Bassethoorn bespelen. Zij besloten, om de muziek die voor deze combinatie bekend is, te gaan uitvoeren. De Bassethoorn is een lid van de klarinetfamilie, en ligt qua bereik tussen de gewone besklarinet en basklarinet in, een soort altstem dus. Het instrument was in de 18e eeuw bekender dan tegenwoordig. Gelukkig is er sinds de jaren 80 van de vorige eeuw weer vernieuwde belangstelling voor dit mooie instrument ontstaan.
De bassethoorn als instrument
De bassethoorn was een zeer populair instrument ongeveer in de tijd van 1750 - 1830. Vooral Mozart heeft veel voor dit instrument betekent . Het is een beetje een buitenbeentje in de klarinetfamilie.. Het is een lage klarinet in F. Hij lijkt een beetje op de altklarinet die in Es is gestemd. Deze heeft een meer prominente klank. De bassethoorn heeft een groot bereik, tot wel meer dan 4 oktaven. Bijzonder zijn de lage zogenoemde bassettonen van laag es naar laag c. Deze worden met de rechterduim en beide pinken bespeelt. De klank is zacht en omfloerst. Het mondstuk is wat groter dan een mondstuk van een gewone klarinet.. Waar komt de naam bassethoorn vandaan? De term “basset” zou duiden op de vertaling van “kleine bas”. De tweede lettergreep “hoorn” heeft uiteraard niets met het koperen blaasinstrument te maken. Er wordt in de literatuur wel eens gesproken over een mijnheer “Horn” die iets met de ontwikkeling te maken zou hebben. Hier is echter niets van bewezen. Misschien duidt de naam “hoorn” op het feit dat de eerste bassethoorns een gebogen vorm hadden . Vanaf het midden van de 19e eeuw krijgt de bassethoorn een meer rechte vorm zoals we die nu kennen. De bassethoorn is waarschijnlijk nooit echt uitgevonden, maar doorontwikkeld uit de clarinette d’amour. De namen van de gebroeders Mayerhofen en Theodor Lotz worden wel genoemd die de intrumenten steeds meer verbeterd hebben.
Aan het einde van de 19e eeuw en begin 20e eeuw zien we nauwelijks nog bassethoorns, De orkesten uit de romantiek werden te groot en te luid om de bassethoorn een plaats te kunnen geven. De altklarinet heeft zich meer kunnen vestigen, vooral in de militaire muziek en blaasensembles bleef hij voorkomen. In de jaren 80 van de 20e eeuw begint de bassethoorn met een grote opmars.
Enkele vroege bassethoorns, uit Demus en Grass (2004)
Moderne Bassethoorn,
Buffet-Crampon Prestige
Literatuur met muziek voor Bassethoorn vanaf 1980
In 1983 verscheen het boekje van John Newhill:
“The bassethorn and its Music”. Daarin worden 400 werken genoemd waar een bassethoorn in speelt, waaronder 18 bassethoorn trio’s.
In 2002, met een tweede druk in 2004, verscheen het met vele foto’s gevulde boek:
“Das Bassetthorn, seine entwicklung und seine Musik” van Grass en Demus.
Hierin zijn al 1760 werken met bassethoorn vermeld. Ook de aantallen bassethoorntrio’s zijn gegroeid: 180!
En ten slotte in 2020 verscheen op Internet de online catalogus:
“Musik-Katalog für Bassetthorn und Bassettklarinette”.
Ook weer van dezelfde auteurs als het boek uit 2002. Hierin was het aantal bassethoornwerken toegenomen tot maar liefst 3604, met 275 werken voor bassethoorntrio
Muziek voor het Bassethoorntrio
De 5 Divertimenti of Serenades van Mozart worden wel als het bekendste repertoire voor Bassethoorntrio beschouwd.
Vele trio’s met bladmuziek zijn in die tijd geschreven, waarvan vele nog verborgen of niet uitgegeven liggen in musea.
Vooral in de tijd van Mozart was het ook gebruikelijk om hoorntrio’s te spelen op bassethoorn.
Tegenwoordig komt er steeds meer muziek voor bassethoorntrio beschikbaar, deels door ontdekkingen in musea en deels doordat
uitgeverijen en klarinettisten vooral in Duitsland zich er hard voor maken om muziek weer uit te geven.
Ook worden er veel muziekstukken gearrangeerd. Wij hebben regelmatig contact met een aantal arrangeurs die ons hun bewerkingen
doen toekomen. Momenteel hebben wij de beschikking over een kleine honderd werken voor Bassethoorntrio, al dan niet met zang.
In 2004 waren er ongeveer 30 professionele Bassethoorntrio’s bekend, waarvan enkele al niet meer bestaan. De bekendste zijn/waren
Trio di Clarone, Trio Clarin Wien, Clarimonia en Lotz Trio.
Of er momenteel nog Bassethoorntrio’s in Nederland actief zijn is ons niet bekend. Laat het ons weten!
Chroma zang-ensemble
Regelmatig voeren wij naast de bekende 6 Notturni van Mozart ook andere bewerkingen voor Bassethoorntrio en zangers uit. We werken daarbij samen met:
Chris Hilkens (sopraan)
Annelies van Wijngaarden (mezzo sopraan)
Roel Schutgens (bariton)
Jurgen de Jong (tenor)
Home